Οι μικρές ρουτίνες της ζωής συνήθως είναι διακριτικές και ήσυχες. Σιγανά ποταμάκια. Κρύβονται καλά πίσω από τις δήθεν σημαντικότερες έγνοιες που λειτουργούν ως μεγάφωνα και επιδεικνύουν αδιαφορία για το αν θα τις παρατηρήσουμε ή όχι. Όμως ένα γραφείο ψυχολόγου προδιαθέτει για ένα διεστραμμένο βλέμμα πάνω στην πραγματικότητα ή εκπαιδεύει σε μια ειδική όραση για το διεστραμμένο. Αν λειτουργεί τουλάχιστον με το βλέμμα στην «Ψυχή». Άρχισα λοιπόν να παρατηρώ περισσότερο τους «ψίθυρους» του εν λόγω υφάσματος. Πως μεταμορφωνόταν ανάλογα με τον άνθρωπο που αναπαυόταν ανέμελα πάνω του και αφηγούνταν το πρόβλημα του; Ποια ήταν η σχέση του κάθε πελάτη μου μαζί του; Ποια ιστορία λεγόταν, κυριολεκτικά, πίσω από την πλάτη των «ασθενών» μου;

 

Άλλες φορές το ριχτάρι γινόταν ένα κουβάρι ακαταστασίας. Σα να μετέτρεπε τον καναπέ σε τόπο παθιασμένης ερωτικής συνεύρεσης, βιασμού ή και δολοφονίας. Πρόδιδε ανομολόγητα πάθη. Σκηνές φαντασιακού εγκλήματος. Άλλες φορές παρέμεινε ανέγγιχτο. Σα να μην είχε ακουμπήσει ανθρώπινο σώμα πάνω του. Με έκανε να αναρωτιέμαι εάν ήρθε ποτέ ο ασθενής που μόλις έφυγε. Για κάποιους το ριχτάρι αποτελούσε μια μόνιμη αγωνία. Εάν τύχαινε να τσαλακωθεί το τακτοποιούσαν αμέσως: εμμονική δραπέτευση στην γοητεία της λεπτομέρειας που διασώζει καθώς φαίνεται από μια αφιλόξενη απεραντοσύνη. Κάποιοι το λένε ψυχαναγκασμό. Μερικοί εντελώς αδιάφορα το άφηναν εντελώς τσαλακωμένο: φανταζόμουν πως επιδίδονταν σε μια παιχνιδιάρικη ζαβολιά να μετατρέψουν τον καναπέ μου σε εντελώς αφιλόξενο «πάρκο» για τον επόμενο ασθενή- το ψυχοθεραπευτικό αδελφάκι τους. Ίσως απαιτούσαν από εμένα να κάνω παραπάνω δουλειά στην απουσία τους, εκφράζοντας ίσως μια άρρητη διαμαρτυρία ιδιαίτερα εάν στην πληρωμένη ώρα τους δεν ένιωσαν να παίρνουν την βοήθεια που ίσως ήλπιζαν. Θυμάμαι μια φορά την βαθιά συγκίνηση που μου προκαλούσε μια συγκεκριμένη νεαρή γυναίκα. Όσο στριφογύριζε στον καναπέ η ακαταστασία του ριχταριού ήταν απερίγραπτη. Με αποσπούσε. Στο τέλος της συνεδρίας σηκωνόταν και το τακτοποιούσε με τόση φροντίδα που σχεδόν με νανούριζε. Έβλεπα μπροστά στα μάτια μου τη νεαρή να μεταμορφώνεται από παιδί σε μια υπέροχη μητέρα. Σε λίγους μήνες έμεινε έγκυος. Σε άλλη περίπτωση, μια λεπτεπίλεπτη, ευγενική δασκάλα, καθόταν στην άκρη του καναπέ λες και προσπαθούσε να πιάσει στον κόσμο όσο λιγότερο χώρο μπορούσε. Εντελώς ξαφνικά και χωρίς καμιά κίνηση, το μισό ριχτάρι έπεσε από την πλάτη του καναπέ. Έκπληκτος αφουγκράστηκα τον υφασμάτινο μου επόπτη: με ενημέρωσε πως ετούτο το μικροσκοπικό σπουργιτάκι, έχει μιαν άλλη(πιθανόν ασυνείδητη, καθώς αυτόματη) πλευρά: ζωηρή, εκρηκτική, υπέροχη! 

 

Το παλιό μου ριχτάρι, ο απρόσμενος θεραπευτικός μου σύμμαχος, δεν ήταν μόνο μια απτή επιβεβαίωση της περιβόητης ψυχαναλυτικής «μεταβίβασης», δηλαδή του κατεξοχήν θεραπευτικού εργαλείου που φέρνει στο εδώ και το τώρα , το εκεί και το τότε. Ήταν για εμένα μια απόδειξη της ύπαρξης της Ψυχής. Μια Ψυχής ωστόσο που δεν υπάρχει παρά μόνο την στιγμή που για κάποιον λόγο (σύμπτωμα, έμπνευση, βαρεμάρα, πόνος, αλλαγή;) αποφασίζεις να την δεις. Και μαθαίνοντας να την κοιτάζεις την δημιουργείς.